120 عدد
پایه 1 - ترم 1
60:22:00 ساعت
انجمن تخصصی
نمونه ای از سرفصل های دروس
- تعريف موضوع و فايده علم صرف
- ادامه فايده و موضوع علم صرف
- جامد و مشتق
- تعريف و قواعد وزن
- وزن گيري کلمات
- فوائد دانستن وزن
- تقسيمات کلمه
- ادامه تقسيمات کلمه
- ادامه تقسيمات کلمه
- افعال
توضیحات درس
معرفی استاد
پرسش و پاسخ
معرفی اجمالی علم صرف:
صرف در لغت به معنی تغيير دادن است و در اصطلاح، علمی است كه به ما میآموزد چگونه كلمهای را به صورتهای گوناگون تغيير دهيم تا معانی مختلف به دست آيد.
از همین جا معلوم میشود که موضوع علم صرف، «کلمه» است و خصوصیات و ساختمان آن مورد بحث قرار میگیرد و فایده آن نیز شناخت کلمات و معانی آنها و نیز ساختن کلمات مناسب برای معانی مختلف میباشد. در این علم درباره، جامد و مشتق، مونث و مذکر، مفرد و جمع و تثنیه، اسم یا فعل و یا حرف بودن و زمانهای مختلف افعال و... بحث میشود.
توضیح بیشتر:
در هر زبانی بسياری از كلمات از كلمه ديگر ساخته میشوند؛ مثلا در فارسی كلمات گفتم، گفتی، گفت، گوينده، بگو، میگويد، گويا و گويش، از مصدر «گفتن» گرفته شده است .
در زبان عربی نيز تغييراتی در كلمه ايجاد میشود كه گاه از يك كلمه دهها كلمه میتوان ساخت. علمی كه از اين تغيیرات بحث میكند علم صرف ناميده میشود.
به طور مثال کلمه «عِلم» (به معنی دانستن) را طبق قواعد صرفی به صورتهای عَلِمَ، یَعلَمُ، اِعلَم و... در میآوریم تا معانی: دانست، میداند، بدان و... به دست آید و یا کلمه «رَجُل» (به معنی مرد) را به صورتهای، رِجال و رُجَیل در میآوریم تا معانی: مردها و مرد کوچک به دست آید.
اهداف تغییر کلمه:
۱- تغییر معانی: گاهی هدف از تغییر، ایجاد معنای جدیدی است. مانند مثالهایی که در بالا توضیح داده شد.
۲- تغییر لفظی: گاهی هدف از تغییر، لفظی است و در معنا هیچگونه اثری ندارد، مانند اینکه هرگاه دو حرف شبیه هم کنار یکدیگر قرار بگیرند در هم ادغام میشوند، و هر دو هم زمان با هم و از یک مخرج تلفظ میشوند. در علم صرف به اینگونه تغییرات پرداخته میشود (مثال: مَدَدَ که بعد از ادغام به صورت مَدَّ در میآید).
معرفی کتاب صرف ساده:
کتاب صرف ساده، نوشته حجة الاسلام محمد رضا طباطبایی، از جمله مطرح ترین کتابهای صرفی است که در سالهای اولیه تحصیل طلاب علوم دینی در حوزههای علمیه تدریس میشود و به دلیل متن روان، دسته بندی و ترتیب بندی مناسب مطالب، وجود تمرین در پایان هر فصل و جامع و کامل بودن مطالب آن، مورد استقبال قرار گرفته است.
ترتیب بندی مطالب کتاب صرف ساده به این صورت میباشد:
۱- مقدمه: تعریف، فایده و موضوع علم صرف و...
۲- بخش اول (فعل): فعل ثلاثی مجرد، فعل ثلاثی مزید، فعل رباعی، فعل صناعی و غیر متصرف و اسم فعل و مباحث پیرامون آنها.
۳- بخش دوم (اسم): این قسمت به زبان عربی است و شامل مطالب متعددی از جمله: تعریف و ابنیه اسم، مصدر و غیر مصدر، جامد و مشتق، مذکر و مؤنث، متصرف و غیر متصرف، معرفه و نکره، معرب و مبنی و مباحث پیرامون آنها است.
۴- خاتمه: که در مورد مباحث متفرقه مثل: قرائت و کتابت، التقاء ساکنین، وقف، ابدال و... بحث میکند.
تاء تانیث
با عرض سلام مجدد خدمت جنابعالی! سوالاتی پرسیده بودم پیرامون تاء تانیث در کلمه و لطف کردید جواب دادید. در نهایت آنچه من برداشت کردم این است که در مواردی که تاء تانیث از لحاظ معنوی برای غیر تانیث بکار برده شده است مثل اشاعره، افاغنه، مزرعه، مقدره ، مصادر، مصادر مره و هیئه و نوع ، تاء عوض و... اگر چه از لحاظ معنوی برای تانیث نیست این تاء، اما از نگاه لفظی برای تانیث است و با آن معامله تانیث می شود از قبیل اسناد فعل مونث، آوردن ضمیر اشاره مونث، صفت و هکذا. اگر برداشت بنده اشتباه است لطفا تصحیح کنید. تشکر
تاء تانیث
با سلام و عرض ادب و احترام! نخست تشکر می کنم بابت پاسخگوئی های سریع و دقیق تان. چند سوال دارم در مورد تاء تانیث: 1- تاء در مصدر مره، هیئه و نوع آیا برای تانیث است؟ 2- حدوث معنی در صفات مختصه به اناث که بر وزن فاعل و مفعل هستند مثل: حائضه، حامله و مرضعه، به چه معناست؟ 3- تاء نسبت در کلمات مثل اشاعره و افاغنه به چه معناست؟ 4- تاء عوض از فاعل فعل و عین الفعل و لام الفعل آیا برای تانیث است؟ 5- عبارت ( هذا، و لحوق التاء لا لمعنی سوی التانیث کثیر ایضا، نحو: حجره، عمامه، صخره، و منها عده من المصادر الافعال المجرده و المزیده فیها و اسماء المکان و الزمان و الآله، نحو: نعمه، قدره، عطوفه، محمده، هروله، مزرعه ، میسره و...) درست متوجه نشدم، میشود لطفا توضیح دهید؟ با تشکر از شما!
افعل تفضیل
با عرض سلام مجدد، افعل تفضیل در صورتی که با ال استعمال شود مفضل علیه را چگونه تشیخص دهیم؟ آیا مقایسه ای در کلام وجود دارد تا برتری مفضل نسبت به آن ثابت شود؟ با تشکر
اسم مفعول و صفت مشبه
با سلام و عرض ادب و ارادت محضر شما اساتید! چند تا سوال در باره اسم مفعول و صفت مشبه دارم می خواهم از شما بپرسم خواهشا در صورت امکان جواب دهید: 1- کلمات مقصور مانند مرتضی و المصطفی که مونث هستند آیا در مذکر و مونث یکسان هستند؟ لطفا صرف شش صیغه اینها را بنویسید. 2- اسم مفعول و اسم فاعل های مضاعف مانند اعتد، اصفر، حاب چون ادغام می شوند ظاهر شون یکسانند و بقرینه مشخص می شوند درست است؟ 3-کلماتی که در لغت نامه مونث آنها نیامده اند مانند صفر به کسر صاد و به سکون فا، نجس، و امثالهم آیا قیاسا مونث می سازیم؟ 4-کلمه جلیس که در لغت نامه مراجعه کردم از باب مفالعه است آیا صفت مشبه است؟ صفت مشبه از غیر ثلاثی مجرد که قیاسا بر وزن اسم فاعل ساخته می شود؟! 5- کلماتی مانند حدیث السن و شاب که دلالت بر ثبوت صفت بر صاحب آن در یک برهه ای از زمان می کنند آیا صفت مشبه هستند؟ 6-در لغت نامه ها صرفا به دنبال تحقیق موارد سماعی هستیم و موارد قیاسی در کتب مربوطه طبق قواعد آن مشروح است؟ مشتکرم از پاسخگوئی تان. با احترام!
اسم مؤنث
سلام علیکم خداقوت کلمه « سادات » چگونه ساخته شده است؟ آیا همانگونه که در زبان فارسی به جمعی از افراد سید که متشکل از مذکر و مؤنث هستند گفته می شود سادات، در زبان عربی هم همین طور است؟ ( یعنی اگر بخواهم به جمعی از افراد سید اعم از مذکر و مؤنث اشاره کنم باید چه لفظی را به کار ببرم؟ باتشکر
اسم مؤنث
سلام علیکم خداقوت کلمه « سادات » چگونه ساخته شده است؟ آیا همانگونه که در زبان فارسی به جمعی از افراد سید که متشکل از مذکر و مؤنث هستند گفته می شود سادات، در زبان عربی هم همین طور است؟ ( یعنی اگر بخواهم به جمعی از افراد سید اعم از مذکر و مؤنث اشاره کنم باید چه لفظی را به کار ببرم؟ باتشکر
اسم فاعل
با سلام و عرض ادب و احترام... آیا ساختن اسم فاعل برای هر فعلی قیاسی است یا موقوف بر سماع است؟ مثلا حسن یحسن، شرف یشرف، کرم یکرم و امثالهم اسم فاعل بر وزن فاعل دارند یا خیر؟ و همچنین صفت یا حالتی که قیام آن بوسیله اسم فاعل میباشد آیا با صفت مشبه مشبته نمی گردد؟ مثلا عالم و محرم و یا مثال های دیگری ممکن است که با صفت مشبه اشتباه گردد آیا با قرینه مشخص می شود؟ ممنون میشوم توضیح بدهید. با تشکر
اسم فاعل
با سلام و عرض ادب و احترام... آیا ساختن اسم فاعل برای هر فعلی قیاسی است یا موقوف بر سماع است؟ مثلا حسن یحسن، شرف یشرف، کرم یکرم و امثالهم اسم فاعل بر وزن فاعل دارند یا خیر؟ و همچنین صفت یا حالتی که قیام آن بوسیله اسم فاعل میباشد آیا با صفت مشبه مشبته نمی گردد؟ مثلا عالم و محرم و یا مثال های دیگری ممکن است که با صفت مشبه اشتباه گردد آیا با قرینه مشخص می شود؟ ممنون میشوم توضیح بدهید. با تشکر
وزن و قواعد اجرا شده روی کلمه خصم(از باب افتعال) و کلمه یخصمون(آیه 49 سوره مبارکه یس)
با سلام و عرض ادب و احترام! 1. فعل خَصمَ به باب افتعال رود قاعده خصوصی ششم این باب جوازا روی این کلمه اجرا می شود.(اختصم-اخصصم-اخصم-خَِصَّمَ) آیا وزن این کلمه افتعل است؟ 2. آیا کلمه یخصمون در آیه 49 سوره مبارکه یس فعل مضارع اختصم از باب افتعال است؟ اگر بله مطابق قواعد ادغام بایستی یخَصِّمون می شد زیرا اصل مضارع آن یختصمون است، بعد از اجرای قاعده ششم خصوصی باب افتعال می شود( یخصَصِمون) سپس نظر به قواعد ادغام هردو متحرک اولی جایزالتسکین می باشد و چون ماقبل حرف اول صحیح و ساکن است حرکت خود را که فتحه است به ماقبل می دهد که در نتیجه یخَصّمون می شود( به فتح خا) در حالی که در قرآن کریم به کسر آن آمده است. و همچنین آیا وزن آن جدا شده یفتعلون می باشد؟ ممنون می شوم اگر لطف کنید واضح سازید. با احترام.
معرفی کتاب لغت برای فهم معنای باب ها
با سلام و عرض ادب و احترام. برای شناسایی معانی باب های ثلاثی مزید و امثالهم از چه کتاب لغت معتبری می توانیم استفاده کنیم؟ و همچنین در مورد شیوه ی استفاده از کتب لغت چگونه باید کار کرد؟ و اگر لطف کنید بگید بایستی تمام معانی باب های ثلاثی مزید را حفظ کرد؟ و اگر بله چگونه حفظ کنیم تا معانی باب هایی که شبیه هم هستند با هم دیگر در ذهن مشتبه نشود و بهتر در ذهن ما تثبیت شود؟ بسیار ممنونم از شما.
قاعد دوم ادغام
سلام در چاپ جدید کتاب در قاعده دوم ادغام نوشته ادغام در صورتی که ان کلمه اسم ثلاثی مجرد یا محلق نباشد واجب است برای ملحق هم در پاورقی نوشته مثل جلبب ممکن این را توضیح دهید
وزن قوی و علو
سلام علیکم ممکن است توضیح بفرمایید در تمرین ۱ کتاب صرف ساده چطور قوی بر وزن فعیل و علو بر وزن فعول است
فعل مناسب برای مجموع مرد و زن
با سلام ممنون بابت ارائه خوبتون اگر در یک جمله همه ی اسامی همجنس نباشن باید چه جنسیتی رو برای فعل در نظر بگیریم ؟ به عنوان مثال : علی و فاطمه رفتند و همین طور علی و فاطمه و زهرا رفتند. ممنون میشم اگر ترجمه ی این ها رو لطف کنید.
وزن گیری کلمات
سلام چرا در کتاب وزن مقضی و مهدی را مفعول نوشته مگر وزن این دو نمیشه مفعل(لام مشدد)
پیشوندها و پسوندها اسم هستند یا حرف
مثلا "مومنون" یک کلمه است یا دو کلمه؟
اسم
سلام خسته نباشید ببخشید گفتید اسم دلالت بر زمان میکند بلکه کنارش زمان قرار نمگیره منظورتون از اینکه کنارش زمان قرار نمگیره چیه مثلا یذهب زمان کنارش چی هست که در امس نیست؟
سئوال درباره ی کتاب
سلام علیکم، با عرض تشکر و خسته نباشید، سئوالی از خود استاد حسینی داشتم: با توجه به اینکه آنچه در سایت مدرسه مجازی امام صادق وجود دارد تدریس کتاب صرف ساده از چاپهای قدیمی تر است، و در چاپهای جدید همین کتاب تغییرات(شاید بتوان گفت زیاد) ایجاد شده است؛ سئوالم این بود که آیا اکنون این مطالب که آنوزش داده شده می تواند ما را از فرا گیری مجدد ان مطالب جدید بی نیاز کند؟ و بعد از اینکه دروس این صرف ساده که استاد تدریس کرده اند را فراگرفتیم برای ما کافی می باشد؟ بنده این نگرانی را دارم. با تشکر
فاعل و مفعول در مشارکت
با سلام و خسته نباشید در قسمت افعال ثلاثی مزید، معنای مشارکت هم برای باب مفاعله و هم باب افتعال آورده شده است. اما نحوه استفاده آنها متفاوت است: باب مفاعله: ضارب زیدٌ بکراً (یکی فاعل و یکی مفعول) باب افتعال:اختصم زیدٌ و بکرٌ (هر دو فاعل) آیا این نحوه استفاده مختص به باب است، یا اینکه می توان به صورت زیر هم استفاده نمود ضارب زیدٌ و بکرٌ اختصم زیدٌ بکراً با تشکر
معنای جملهای از کتاب
با سلام و خسته نباشید، لطف می کنید معنا و مقصود از این جمله کتاب در صفحه 254 و در باب جمع مذکر سالم را بفرمایید: و قد یسمی المفرد بالجمع المذکر السالم أو بالملحق به. مثال ذلک: خلدون، سعدون، علیون، عشرون با تشکر
همزه در زکریاء به چه صورت است؟
با سلام و خسته نباشید، در صفحه 251 کتاب و در بحث مثنی و کلمات ممدود آمده است و إن کانت لتأنیث قلبت واوا، نحو: زکریاء آیا همزه در زکریا برای تانیث است؟ یعنی کلمه زکریأ مونت است؟ با تشکر
آیا میتوان از رجیل جمع مذکر سالم ساخت؟
با سلام و خسته نباشید، در صفحه 253 کتاب در مورد جمع مذکر سالم آمده است که: یجمع هذا الجمع اسمان: العلم و الصفة در ادامه از شروط الصفة آمده است که «أن تکون لمذکر عاقل و أن تکون مما یؤنث بالتاء» و کلمه رُجَیل به عنوان مثال آورده شده است. اما مگر ما کلمه مؤنث رجیلة داریم؟ با تشکر
قاعده ۵ باب افتعال
با سلام و خسته نباشید، در کتاب و ذیل قاعده ۵ باب افتعال آمده است «هرگاه عین الفعل باب افتعال یکی از ده حرف: ت، ث، د، ذ، ز، س، ص، ض، ط، ظ باشد جایز است تاء باب را همجنس عین الفعل نموده و ...» اما در درس ۵۰ علاوه بر حروف بالا حروف ج و ش هم اضافه شده است. کدام نقل قول صحیح تر است؟ با تشکر
معنای بابی تباکی
با سلام و خسته نباشید در درس ۵۳، تدریج یکی از معانی باب تفاعل بیان شده است. اما این معنی در کتاب نیامده است و بعلاوه در کتاب، معنای تکلّف هم بیان شده است. برای معنای تکلّف، کتاب «تباکی» را مثال زده است. آیا این مثال صحیح است؟ برداشت من از تباکی که در روایات هم بیان شده است، معنای تطاهر و تشابه است، نه تکلّف. با تشکر
معرفی کتاب لغت
سلام علیکم و خسته نباشید در تمرینات افعال ثلاثی مزید، بیان شده که معانی افعال ابواب مختلف را به مراجعه به کتاب لغت مشخص نمایید. چه کتابهایی در این زمینه توصیه میشود؟ با تشکر
ادغام یاء در باب تفعیل فعل یسر
سلام علیکم و خسته نباشید، در امر صیغه اول باب تفعیل فعل یسر به صورت لیُیَسِّرْ، آیا قاعده ۲ ادغام در مورد دو یاء اجرا نمیشود؟ آیا این دو یاء علی رغم وجود حرف ل ابتدای کلام محسوب می شوند؟ با تشکر
نحوه اعلال زرتم
سلام و عرض خسته نباشید، در تمرین ۳۰ سوال ۷ بررسی افعال ۵ صفحه آخر قرآن کریم پرسش شده است. اگر امکان دارد نحوه اعمال قواعد اعلال را در زُرْتم در آیه شریفه <حتی زرتم المقابر> بیان میفرمایید؟ در فرهنگ لغت، این فعل فقط به دو صورت زار و زَوِر آمده است که در این دو صورت باید ماضی مذکر جمع غایب به صورت زَرْتم یا زِرْتم باشد. با تشکر از راهنمایی های شما
قاعده ۲ اعلال
با سلام و خسته نباشید، قاعده ۲ اعلال در صفحه ۱۰۹ کتاب متفاوت از قاعده ۲ اعلال بیان شده در درس ۳۰ می باشد. قاعده ۲ اعلال در کتاب: هر یک از واو و یاء چنانچه عین الفعل یا لام الفعل و در اثناء کلمه و مضموم یا مکسور باشد و حرف پیش از آن مضموم یا مکسور باشد، حرکت آن پس از سلب حرکت ماقبل به ما قبل داده میشود. قاعده ۲ اعلال در درس ۳۰: هر یک از واو و یاء چنانچه عین الفعل یا لام الفعل و در اثناء کلمه و مضموم یا مکسور باشد و حرف پیش از آن صحیح متحرک باشد ... لطفا راهنمایی بفرمایید.
نحوه ساخت نصرتمونی
با سلام و خسته نباشید، در تمرین ۲۴ خواسته شده است که جمله <شما مردان مرا یاری کردید> با استفاده از ضمایر مرفوع و منصوب به عربی ترجمه شود. طبق قواعد یاد گرفته شده، به نظر میآید که باید عربی این جمله به صورت <نصرتمی> باشد. اما در پاسخ این تمرین به صورت <نصرتمونی> آمده است. امکان دارد که این تفاوت را توضیح دهید. با تشکر
سئوال برای هم مباحث
سلام علیکم. بنده مشغول خواند درس صرف ساده هستم و در بعضی از جاها از فیلمهای درسی شما هم استفاده می کنم. آیا امکان معرفی یک هم مباحث به صورت مجازی برای این درس دارید؟
آیا ياء مهموز است یا مضاعف؟
با سلام و خسته نباشید، آیا یاء مهموز حساب میشود یا مضاعف با توجه به اینکه اصل این کلمه ییی بودهاست. با تشکر
کلمه جائر چه نوع کلمهای است؟
با سلام و خسته نباشید، در تمرین شماره ۱۵ بخش دوم، کلمهای مانند جائر چه نو کلمهای است؟ وقتی به فرهنگ لغات رجوع کردم، هر سه ریشه [ ج و ر , ج ء ر , ج ي ر ] برای آن ذکر شده بود. با تشکر
لغتنامه
باسلام و عرض ادب و احترام و خسته نباشید خیلی از لطفتون ممننووووونم که سوالات را با حوصله و سریع پاسخ میفرمایید ببخشید سوال بنده این هست که ایا در سایت ویدیویی یا صوتی در رابطه با نحوه استفاده از لغتنامه ها گذاشته شده است یا ایا شما با سایت یا کتاب معتبری در این زمینه آشنایی دارید؟ سپاس فراوان
مفرد و مرکب
باسلام و عرض ادب خیلی ممنوووونم از سایت خوبتون سوال این هستش که در متن زیر از کتاب دانش صرف سید حمید جزایری که استاد هم اشاره فرمودند،به نظر بنده حتی در مرکب هم تمام اجزا باهم بر معنایی دلالت میکنند و این هم در مفرد و هم در مرکب یکی هستش و میتوانیم بگوییم که در هر دو فرقی ندارد و وجه تمایز انها به حساب نمی آید؛ میخواستم بدونم که طرز فکر بنده درست هستش؟ (درواقع وجه تمایزشان این هست که در مفرد جزء آن، بر جزء معنا دلالت نمی کند؛ اما در مرکب جزء آن، بر جزء معنا دلالت میکند) متن کتاب: مراد از مفرد در اینجا لفظی است که جزء آن، بر جزء معنا دلالت نکند؛ بلکه تمام اجزای آن با هم، بر معنایی دلالت کنند؛ مانند: »رجل ٌ خیلی از لطفتون ممنووونم
حروف تهجی، لام الف
سلام، چرا در برخی از کتب، ترتیب الفبای زبان عربی به این صورت ذکر گردیده: ...واو، هاء، یاء، و در برخی دیگر نیز به این ترتیب: هاء، واو، یاء؟ سوال دیگر اینکه منظور از لام الف چیست و چرا در برخی از نگارش ها از حروف الفبا آن را قبل از یاء قرار می دهند؟ ممنون.
عطف
مالم یثبت انه متکلم ومکلف کیف یتحقق له کلام وکتاب وسنت واجماع وافعال مکلف من حیث هو مکلف حتی یکون موضوع علم التفسیر والحدیث و... درمتن بالا اگرکتاب وسنت واجماع وافعال برکلام عطف شود معنی درست است؟
عطف
سلام درمتن زیر حتمابایدکتاب وسنت واجماع وافعال مکلف رو به کلام عطف کرد یامی شودفعل یتحقق در تقدیر گرفت؟ مالم یثبت انه متکلم ومکلف کیف یتحقق له کلام وکتاب وسنت واجماع وافعال مکلف من حیث هو مکلف حتی یکون موضوع علم التفسیر والحدیث و...
فعل مضارع
فعل مضارع/صیغه دهم يَرَي چی میشه؟
حالات نوشتاری مهموز
سلام وقت بخیر فعل "تؤلم" از "ألم" هست و مهموز می باشد چرا همزه (أ) در مضارع تبدیل به همزه (ؤ) شده است؟
حدوث و ثبوت
سلام علیکم ورحمه الله در باب حدوث و ثبوت یک قضیه فقط در باب اسم فاعل و مفعول وصفت مشبهه صادق است ؟یا مثلا (یضرب)هم حدوث است ؟با توجه به این که نه اسم فاعل است ونه مفعول. و سوال دیگر اینکه ایا افعالی مانند (نصر) ،(ضرب)،..... ثبوت است؟ با تشکر التماس دعا
من موصوله یاشرطیه
من لایضربنی لااضربه من موصوله هست یاشرطیه؟
من شرطیه
من لا یرحم الناس لایرحم الله دراینجافعل مجزوم میشود؟
اشتقاق کلمه " یمد "
با سلام در بخشی از قوائد وزن گیری در کتاب ذکر شده است که : 3 . حرکتِ هر کدام از حروف وزن باید مانند حرکتِ همان حرفی باشد که در مقابل آن، قرار می گیرد؛ بنا بر این عـَلـِمَ بر وزن فـَعـِلَ و عـَلـِیم بر وزن فـَعـِیل و عـُلـُوم بر وزن فـُعـُول خواهد بود؛ مگر اینکه حرکت، بر اثر قواعد اعالل و غیره ـ که خواهد آمد ـ تغییر کرده باشد که در این صورت، حرکتِ اصلی مراعات می شود. مثالً می گوییم : قالَ بر وزن فَعَلَ است؛ زیرا در اصل قَوَلَ بوده است و نیز می گوییم : یَمُدُّ بر وزن یَفعُلُ است زیرا در اصل یَمدُدُ بوده است و همینطور ... حال سوالم در رابطه با بخش پایانی آن پیرامون کلمه ی یَمُدُّ است ، ۱_آیا کلمه یمد که اصل ان یمدد بوده است ، جامد است یا مشتق و اگر بالفرض مشتق باشد ثلاثی مجرد است یا ثلاثی مزید؟
مصدر و غیر مصدر و متصرف و غیر متصرف
با سلام و خسته نباشید. 1-)چند سوال داشتم در مبحث اسم اینکه در اولین تقسیم بندی اسم میگوییم اسم از نظر حرف اصلی به سه بخش ثلاثی و رباعی و خماسی تقسیم میشوند ( که هرکدومشون دو شاخه مزید و مجرد دارند) حالا این تقسیم بندی برای کدام اسامی هستند ؟ مگر ضمایر و اسم اشاره و موصول و.. حرف اصلی دارند ؟ 2-)و در تقسیم بندی دوم اسم به جامد و مشتق تقسیم بندی میشود که جامد به طور مستقیم از حروف الفبا گرفته میشود و به دو شاخه مصدر بودن و غیر مصدر بودن تقسیم میشود از جامد مصدری افعال و از افعال اسم مشتق ساخته میشود. حالا جامد غیر مصدری کدام اسم ها میشوند ؟ آیا ضمایر و اسم اشاره و اسم موصول و استفهام و.... اسم جامد غیر مصدری هستند ؟ ( با توجه به اینکه از افعال گرفته نمیشوند ؟) 3-) و در دیگر تقسیم بندی ها اسم متصرفه یا غیر متصرفه گفته شده است (در کتاب روش نوین در اموزش زبان عربی مولف: دکتر مجید صالح بک) دو گروه اسم جامد و مشتق اسم متصرف هستند و در اسامی ضمایر و موصول و اشاره و استفهام و شرط کنایه ظروف و عدد و.. اسم غیر متصرف هستند.اگر اینطور تقسیم بندی کنیم پس اسم ضمایرر و استفهام و اشاره و.. اسم جامد غیر مصدری نیستند. پس چه نوع اسم هایی هستند ( که نه مشتقه نه جامد)؟ 4-) آیا هر اسمی که متصرف است به شیش صیغه دارد ( مذکر جمع ومثنی ومفرد و مونث مفرد مثنی و جمع) اگر جواب خیر است ( چه نوع اسمایی هایی هستند که شش صیغه را دارند ) و هر اسمی که متصرف است مصغر و منسوب میگردد ؟ آیا اسامی غیر متصرف همگی مبنی هستند ؟
علامت نون عوض رفع
سلام. ببخشید چرا در فعل مضارع علامت نون عوض رفع در صیغه دوم مکسور و در صیغه سوم مفتوح می باشد؟
فرق صفت صرفی و نحوی
سلام علیکم. سوالی داشتم و آنکه فرق صفت مشبهه با صفت معمولی (ساده) چیست؟
تدریس صرف ساده
سلام خسته نباشید . ببخشید دو تا سوال داشتم . این کتابی که استاد تدریس میکنند چاپ کدام سال هستش؟ و دوم اینکه استاد توی این دوره القسم الثالث : خاتمه فی مباحث شتّی رو تدریس کردند یا نه ؟ ممنون میشم جواب بدید خدا خیرتون بده
تقدم قاعده قلبی و برنقلی
لطفا اگر فرصت داشتید، سوالی داریم این است که اگر از فعل خ ش ی در صیغه سه ماضی معلوم خشیُوا که نقل حرکت به ما قبل می شود (یعنی قاعده 2 اجرا میشه وبعدا ق 10) خشُوا، ولی در مضارع معلوم در صیغه سه یخشیُونَ اول قاعده 8 اجراء می شود یخشاون که بعداً قاعده 10 اجراء میشه یخشَونَ میشه الآن هر دو تای یک قسم است اما دو قاعده مختلف اجراء شده چرا و ما از کجا بفهمیم لطفاً اگر پاسخ عنایت فرمودید در اولی قاعده 2 و در دومی قاعده 8 اجراء شده
صرف کلمه "أزور"
سلام وقت بخیر إذا زُرْتَنی أزُورُکَ کلمه أزُورُکَ از لحاظ صرفی چه نوع کلمه هست؟
کلمه "فرار"
سلام کلمه فرار مضاعف محسوب میشود؟
وزن صیغه 6 معتل
در صیغه ششم از ماده خاف که میشود خفن (کسر خ) در وزنش باید گفت فلن (به کسر ف) یا فلن (به فتح ف ) چرا که در اصل فتحه بوده و طبق قاعده ۳ اصل ملاک است؟ همچنین وزن کلمه رضوا (صیغه سوم) فعو (به فتح ف و ضم ع) است یا فعو (به فتح ف و کسر ع) زیرا در اصل حرکت "ض" کسره بوده است قبل اعلال؟
معرفی کتاب صرف پیشرفته
نظر به اینکه در درسهای ترم های بعد فقط نحو تدریس میشود، چه کتابی را بعد از صرف ساده برای مبحث صرف پیشنهاد میفرمایید که حاوی تمرین نیز باشد؟
تانیث الف ممدود
۱. یکی از مواردی که الف ممدوده افاده تانیث حقیقی میکند در رنگ ها میباشد مانند الحمراء. حال در عبارت الدار الحمراء ، کلمه ی الحمراء باز هم مونث حقیقی است؟ ۲. گفته شد که کلمه رحی مونث معنوی سماعی است. در جای دیگر گفته شد ک الف ممدوده افاده تانیث نمیکند. در جمع بندی این دو مطلب میتوان گفت که این کلمه مونث است ولی دلیل تانیث ان الف ممدوده نیست؟
فرق ثبوت و حدوث در مشتق
فرق کلمه عالم و حلیم از نظر حدوثی و ثبوتی چیست؟ میتوان گفت که کسی در گذشته حلیم و صبور نبوده و الان حلیم شده پس چرا معنای حدوثی مانند عالم قائل نمیشویم؟ یا اینکه فرق معنای عالم و علیم چیست؟ هیچ کس از بدو تولد دانا نبوده پس حدوثی اتفاق افتاده پس چرا برای علیم معنای ثبوتی قایل میشویم؟
ادغام کلمه "ممر"
سلام علیکم در کلمه "ممر" که اصل ان ممرر بر وزن مفعل میباشد، حرکت حرف اخر ان معلوم نیست. ایا تاثیری در قائده ادغامِ دو حرف متحرک دارد یا خیر؟
مباحث شتی
سلام چرا استاد فقط تا آخر مبحث مصغر تدریس کردن؟ پس بقیه کتاب چی؟مباحث شتی و .....
مصدر ثلاثی مزید
سلام علیکم.در کتاب جدید ویرایش سال 1393 فرموده اند که فعل معلوم ثلاثی مزید از مصدر آن مشتق میشود و همچنین گفته اند که مصدر ثلاثی مزید از مصدر ثلاثی مجرد مشتق میشود که این فرموده طبق تصریح مولف محترم نظر بصرییون است.طبق ویرایش قدیم اینطور نبود آیا مصدر ثلاثی مزید در کتاب قدیم از مصدر ثلاثی مجرد مشتق میشود یا از فعل ماضی ثلاثی مزید (که از معلوم ثلاثی مجرد مشتق شده) اخذ میشود؟
اعراب گذاری
با سلام اعراب و ترجمه جمله زیر به چیست: بعد ان توفی دفن فی داره لانه یخشی ان العوام یمثلون بجثته لما کان یظن به من الانحلال. از راهنمایی شما سپاسگزارم.
قلب مکانی "جاه"
با سلام؛ در جلسه ششم استاد، به قلب مکانی اشاره نمودند و کلمه جاه را مثال زدند و گفتندجاه بر وزن عفل است.این نکته مستلزم این است که جاه و وجه را هم جنس در نظر بگیریم با در نظر گرفتن این نکته: در کتاب العین خلیل بن احمد فراهیدی جاه را از ریشه جوه در نظر گرفته است: الجَاهُ: المنزلة عند السلطان، و تصغيره: جُوَيْهَةٌ. اما در واژه وجه صاحب کتاب العین در معنای این واژه ترجمه دیگری ارائه کرده اند:الوَجْهُ: مستقبل كل شيء( جلوی هر چیزی). سوال بنده این است که این دو واژه دارای ریشه های متفاوت و نیز دارای معانی متفاوت هستند با این حال علت اینکه جاه را هم جنس وجه و وجیه در نظر گرفته اند برای بنده نا مفهوم است؟؟؛ چرا که این دو، دو لفظ متفاوت و دو معنای متفاوت و متمایز دارند و می توان هر دو را بر وزن فَعَلَ در نظر گرفت. از پاسخگویی شما تشکر می کنم.
الیوم - امس - غدا
با سلام استاد توضیحی در رابطه با اسم بودن الیوم و امس و غدا در کلاس ارائه کردند. اما بنده متوجه نشدم؛ غدا معنای فردا دارد و در عین حال، زمان آینده را هم می رساند.لطفا کمی توضیح دهید. با تشکر از اساتید خوب وزحماتی که می کشید. اجرتان با مولا علی علیه السلام.
تشخیص ثلاثی مزید
ایا به فعلی مانند (ذهبت) هم ثلاثی مزید میگویند به حسب انکه غیر از حروف اصلی حروف زاید دارد؟ یا فقط به افعالی که در بابی هستند مزید گفته میشود (مانند أذهب)؟