تشخیص ثلاثی مزید

سلام علیکم ملاکِ مجرد بودن در فعل، بدونِ حرفِ زائد بودنِ صیغه اولِ ماضیِ آن است. بنابراین یَذهَبُ مجرد ولی یُذهِبُ مزید می باشد. با تشکر از همراهی شما

سلام بنا به توضیحی که در پاسخ به این سوال دادید:(ملاکِ مجرد بودن در فعل، بدونِ حرفِ زائد بودنِ صیغه اولِ ماضیِ آن)یعنی به صیغه 1 ماضی نگاه می کنیم اگر حرف زائدی نداشت مجرد است اما سوالی دیگر برای بنده مطرح شد. در باب إفعال: أذهبَ، یُذهِبُ در ثلاثی مجرد: ذَهَبَ، یَذهَبُ در باب افعال یاء جزء حروف زائده است؟ باز هم در ثلاثی مجرد یاء جزء حروف زائده خواهد بود؟

سلام علیکم یاء در هر دو از حروف زائده است. اما وجود این یاء در یَذهب باعث مزید بودنِ آن نمی گردد به طور طبیعی، یَضرِبُ باید مزید محسوب شود؛ چون علاوه بر حروف اصلی، حرف زائد دارد ولی صرفیون دیده اند اگر بخواهند یَضرِبُ را مزید حساب کنند، نظم ابوابِ ثلاثی مجرد به هم می خورد و دیگر باب ثلاثی مجردی وجود نخواهد داشت توضیح آنکه: به هر ماضی و مضارع، باب می گویند. مثلاً بابِ فَعَلَ یَفعُلُ یعنی افعالی که ماضی اش بر وزن فَعَلَ و مضارعش بر وزن یَفعُلُ است حالا اگر فَعَلَ را مجرّد و یَفعُلُ را مزید حساب کنیم، نمی توانیم فَعَلَ یَفعُلُ را بابِ ثلاثی مجرد حساب کنیم و باید بگوییم: باب ثلاثی مجردمزید! ولی این محذور در اَضرَبَ یُضرِبُ وجود ندارد. چون هر دو مزید است به همین جهت، ضارِب و مضروب مزید هستند ولی یَضرِبُ مجرد به حساب می آید.