سوالات پیرامون توحید افعالی

سلام علیکم و رحمت الله معذرت بابت تاخیر در جواب دادن، نخست به صورت مختصر به برخی از ادله توحید افعالی اشاره می شود و بعد به سوال شما پاسخ داده می شود: توحید افعالی یکی از شاخه‌های اساسی توحید است که به معنای اعتقاد به یگانگی خداوند در افعال است. بر اساس این اصل، شیعه معتقد است که همه‌ی افعال و کارهایی که در جهان رخ می‌دهد، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، توسط خداوند و با اراده او انجام می‌شود و هیچ فاعلی مستقل از خدا وجود ندارد. در این‌جا برخی از ادله شیعه برای اثبات توحید افعالی آورده شده است: 1. قرآن کریم توحید افعالی در قرآن کریم به وضوح بیان شده است. برخی از آیات قرآن بر این موضوع تأکید دارند که خداوند تنها فاعل حقیقی در جهان است: - آیه 50 سوره نجم: «وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى» (اوست که می‌خنداند و می‌گریاند) - آیه 2 سوره ملک: «الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ» (او کسی است که مرگ و زندگی را آفریده است) - آیه 88 سوره قصص: «كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ» (هر چیزی هلاک‌شدنی است جز ذات او) این آیات به روشنی نشان می‌دهند که خداوند فاعل اصلی و نهایی همه چیز در جهان است. 2. عقل شیعه با استدلال‌های عقلی نیز بر توحید افعالی تأکید دارد. از منظر عقلی، افعالی که در جهان رخ می‌دهند نمی‌توانند از خودشان وجود داشته باشند. هر علت و معلولی در نهایت به علتی برتر می‌رسد که خود علت‌العلل است، و این علت نهایی خداوند است. بنابراین، هر فعلی که در عالم صورت می‌گیرد، در واقع فعل خداوند است و هیچ موجودی به طور مستقل قادر به انجام کاری نیست. 3. روایات اهل بیت (علیهم السلام) روایات زیادی از اهل بیت (علیهم السلام) نیز به توحید افعالی اشاره دارند. برای نمونه: - امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «لَا حَولَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» (هیچ حول و قوّه‌ای جز به دست خداوند نیست). این حدیث تأکید دارد که هر توانایی و نیرو در نهایت از جانب خداوند است. - همچنین در حدیث دیگری از امام علی (علیه السلام) آمده است: «لَا یَقدِرُ عَلَى ذَلِکَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ» (هیچ‌کس بر این کار توانا نیست جز خداوند یکتا). 4. ارتباط انسان با خداوند در انجام اعمال در تعالیم اهل بیت (علیهم السلام) بر نقش اراده خداوند در افعال انسان نیز تأکید شده است. انسان دارای اختیار است، اما این اختیار نیز در چارچوب مشیت و اراده خداوند است. افعال انسان‌ها، گرچه از نظر ظاهری به خودشان نسبت داده می‌شود، ولی در نهایت تحت اراده و خواست خداوند قرار دارد.

معذرت بابت تاخیر در جواب

سلام علیکم

وجود ممکن، در حدوث و بقاء نیاز به واجب الوجود دارد، اگر ممکن الوجودی در بقاء نیاز به چیز یا کسی دیگر نداشته باشد در واقع واجب الوجود بالذات شده است و این محال است. به تعبیر دیگر: علت همان‌طور که در حدوث (آفرینش) لازم بود، در بقاء (ادامه وجود) نیز ضروری است. چرا که امکان ذاتی این موجود تغییر نکرده است. یعنی موجود همچنان ممکن الوجود است و همچنان نمی‌تواند به ذات خود تکیه کند. اگر علت بقاء برداشته شود، این موجود به عدم بازمی‌گردد.