نظریه کسب

سلام علیکم و رحمت الله. همانطور که می دانید مسئله جبر و اختیار از پیچیده ترین مسائل کلامی است. برای همین، توضیح و تعریف اختیار، جبر و تفویض از امور فوق العاده مشکل است، کتاب های مختلفی در این زمینه نگارش شده است که در انتهای پیام به برخی از آنها اشاره می شود. اشاعره که از پیشگامان مسئله جبر هستند می گویند که خدا خالق همه چیز است و خالقیت الهی اطلاق دارد لذا شامل فعل انسان نیز می شود. پس فعل انسان مخلوق خداست، در این جا با این مشکل مواجه می شوند که اگر فعل انسان مخلوق خداست پس کیفر و پاداش، بهشت و جهنم و بالاتر از آن تکلیف، حرام و حرام معنی ندارد. ابوالحسن اشعری قائل به کسب می شود: مقصود از کسب، صرفاً مقارنه قدرت و اراده حادث با خلق و ایجاد فعلی است که تنها به واسطه قدرت خداوند انجام می‌پذیرد. به زبان ساده تر بنده اراده می کند ولی ایجاد فعل توسط خداست. شخص اراده سرقت می کند ولی سرقت کردن توسط خدا ایجاد می شود. نکته مهم: از آن جایی که به نظر ما نظریه کسب باطل است مثالی نیز برای آن نیست. زیرا باطل مصداق و مثالی ندارد. منابع برای مراجعه: جبر و اختیار: بررسی مکاتب جبر و اختیار از دیدگاه قرآن و اصول فلسفی پدیدآور : علی ربانی گلپایگانی ناشر : موسسه الامام الصادق (ع) نگاه سوم به مسئله جبر و اختیار پدیدآور: محمد حسن قدر دان قراملکی