معرفی اجمالی:
در ترم اول و در معرفی درس نحو مقدماتی، مطالبی پیرامون معرفی علم نحو بیان شد که علاقه‌مندان برای آشنایی با این علم می‌توانند به آن مراجعه کنند.
معرفی کتاب:
كتاب «مغنی الاديب» تهيه گروهی از اساتيد حوزه علميه قم (مدرسه معصوميه سلام‌الله‌عليها) است كه تلخيص و تهذيبی از كتاب «مغنی اللبيب عن كتب الأعاريب»، اثر جمال الدين عبدالله بن يوسف بن احمد بن عبدالله بن هشام انصاری مصری (متوفي ۷۶۱ ق) می‌باشد. عبدالله بن یوسف انصاری مصری شهرت یافته به ابن هشام انصاری، زبان‌شناس، فقیه، ادیب و نویسنده مصری در سده هشتم هجری بود که به طور ویژه، برای آثارش در نحو شناخته می‌شود.
به علت حجم زياد كتاب و كثرت مثال‌های مطرح شده در بعضی مباحث و نيز وجود برخی اشعار منافی اخلاق سبب شد تا كتاب توسط برخی اساتيد حوزه علميه قم با نام «مغنی الاديب» تلخيص شود و به جای استناد به اين اشعار، از اشعار قابل استنادی كه در مدح يا رثاء اهل بيت عليهم‌السلام هستند و نيز اشعاری كه از مضامين بالایی برخوردار هستند استفاده شود و هم‌چنين به رواياتی كه ابن هشام ذكر كرده است؛ روايات ديگری از نبی اكرم صلی الله عليه و آله و ائمه معصومین عليهم‌السلام افزوده شد.
مغنی الادیب در هشت باب تنظیم شده است که معمولا باب‌های اول و رابع آن از مجموع هشت باب خوانده می‌شوند.
عنوان باب‌های اول تا چهارم این کتاب به شرح زیر است:
باب اول: حروف و احکام آن در علم نحو (از حرف همزه تا حرف یاء).
باب دوم: در تفسیر جمله و بیان اقسام و احکام جمله می‌باشد.
باب سوم: در بیان احکام شبه جمله است.
باب چهارم: در بیان احکامی که در جملات نقش بسیار دارند می‌باشد.
باب پنجم: در بیان جهاتی که به وسیله آن ها بر ادیب، اشکال گرفته می شود.
باب ششم: هشدار از غلط های مشهور.
باب هفتم: در کیفیت ترکیب کردن.
باب هشتم: در بیان امور کلیه ای که صورت های جزئیه ی زیادی بر آن حمل می شود.
این کتاب در سال سوم تحصیلی حوزه‌های علمیه به عنوان کتاب درسی ادبیات عرب تدریس می شود.
